ျမတ္ဗုဒၶလြန္ၿပီးေနာက္ ႏွစ္(၂၀ဝ)ေက်ာ္ကာလ ခရစ္မေပၚမီႏွစ္(၃၀ဝ)ခန္႔ကာလတြင္ ဇမၺဴဒီပတစ္ခုလံုး၏ ဧကရဇ္မင္းႀကီးအေသာက ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ထိုဇမၺဴဒီပါ၏ ဧကရဇ္မင္းႀကီးအေသာကသည္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ထိုသေဘာထားႀကီးျခင္း၊ ခြင့္လႊတ္ျခင္း၊ သည္းခံျခင္းဟူေသာဝါဒကို လိုက္နာ က်င့္သံုးရာ၌ စံနမူနာယူထိုက္သည့္ မင္းႀကီးတစ္ပါးျဖစ္သည္။
သူသည္ အလြန္က်ယ္ျပန္႔ေသာ သူ၏ဓမၼႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး၌ ထင္ရွားတည္ရွိ ၍ေနၾက
ကုန္ေသာ အျခားအျခားေသာ ဟိႏၵဴဘာသာ , ဂ်ိန္းဘာသာ ,ျဗဟၼဏဘာသာ , နတ္ကိုးကြယ္ သည့္ဘာသာ အစရွိေသာ ဘာသာတရားအားလံုးတို႔ကို လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ႏွင့္ သူကိုယ္တိုင္ဂုဏ္ျပဳ၍ အ႐ိုအေသျပဳျခင္း၊ အေလးအျမတ္ျပဳျခင္း၊ ေထာက္ပံ့အားေပးျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ခဲ့ေလသည္။
သူ၏ဓမၼႏိုင္ငံေတာ္၌ ဘာသာေရးပဋိပကၡမရွိ၊ မတူ ထူးျခားေသာ ဘာသာဝင္အားလံုးတို႔ ခ်စ္ခင္ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ပူးတြဲ ေနထိုင္ၾကသည္မွာ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ခႏၱီဝါဒ , အဟႎသဝါဒေပၚ၌ အေသာကခ်မွတ္ထားေသာ Common ground-ေပၚမွာ လက္တြဲရပ္တည္၍ ေနႏိုင္ၾကေသာ
ေၾကာင့္ျဖစ္၏။
အေသာကသည္ အေနာက္ဖက္တြင္ ဂရိ၊ ေျမာက္ဖက္တြင္ ႐ုရွားႏွင့္ ဟိမဝႏၱာတစ္ေလွ်ာက္၊ အေရွ႕ဖက္တြင္- ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္၊ ေတာင္ဘက္တြင္- အိႏၵိယသမုဒၵရာ၊ သူ၏ ဩဇာလႊမ္းမိုးထားသမွ် က်ယ္ျပန္႔စြာေသာ နယ္ေျမႀကီး တစ္ခြင္လံုး၌ အယူဝါဒႏွင့္ အမ်ိဳး
ဇာတ္မတူၾကသည့္ လူသားေပါင္းမ်ားစြာတို႔ လက္တြဲေနထိုင္ၾကရန္ ခႏီ ၱ , သစၥာ , အဟႎသာ(မညႇင္းဆဲျခင္း) ဟူေသာ Common
ground ကို မည္ကဲ့သို႔ ခ်မွတ္ခဲ့သည္ ဆိုသည္တို႔ကို သူ၏ေက်ာက္စာေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာတို႔၌ ေတြ႕ရွိရသည္။ တစ္ခုေသာေနရာ၌ ေတြ႕ရသည္မွာ ေအာက္ ေဖာ္ျပပါအတိုင္းျဖစ္သည္။
"တစ္ေယာက္ေသာသူသည္ မိမိကိုးကြယ္ေသာဘာသာတရားကိုသာ ခ်ီးေျမႇာက္၍ အျခားေသာသူတို႔၏ ဘာသာ တရားကို ႐ံႈ႕ခ်ေသာ အမႈကို မျပဳၾကကုန္ႏွင့္၊ တစ္ေယာက္ေသာသူသည္ မိမိကိုးကြယ္ေသာဘာသာကို ခ်ီးေျမႇာက္သကဲ့သို႔ အျခားေသာ
ဘာသာကိုလည္း ခ်ီးေျမႇာက္သင့္၏။ ဤသို႔ ျပဳျခင္းျဖင့္ တစ္ေယာက္ေသာသူသည္ မိမိဘာသာကိုလည္း ႀကီးပြာေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္
ရာေရာက္၏။
ဘာသာဝင္အားလံုးတို႔သည္ ဤသို႔မဟုတ္မူ၍ မိမိတို႔ဘာသာကို ကာကြယ္၍ သူတပါးတို႔၏ဘာသာကို ႐ံႈ႕ခ် ေစာ္ကားလာလွ်င္ ထိုသူသည္ မိမိဘာသာတရားႏွင့္ မိမိအတြက္ ေသတြင္းကို တူးသည္ႏွင့္တူ၏။
မည္သူမဆို မိမိကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာတရား၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးကိုေျပာဆို၍ အျခားေသာဘာသာတရားကို ႐ံႈ႕ခ် ကဲ့ရဲ႕လွ်င္၊
ထို႔အျပင္ မိမိကိုးကြယ္သည့္ဘာသာႏွင့္ တျခားသူ တို႔ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာကို ႏိႈင္းယွဥ္မႈျပဳလွ်င္ ႏိႈင္းယွဥ္ရာမွ ၿပိဳင္ဆိုင္ျခင္းသို႔ တက္လာႏိုင္သည္။
ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္းႏွင့္ ၿပိဳင္ဆိုင္ျခင္းတို႔သည္ ခ်ီးမြမ္းျခင္းႏွင့္ ကဲ့ရဲ႕ျခင္းဟူေသာ ရလဒ္တို႔ကို ျဖစ္ေစကုန္၏။ မိမိဘာ သာကို ခ်ီးမြမ္း၍ သူတပါးဘာသာကို ကဲ့ရဲ႕လွ်င္ ထိုသူသည္ မသိသျဖင့္ မိမိဘာသာကို ပို၍ပို၍ တိုက္ခိုက္ဖ်က္စီး ဒဏ္ရာ အနာတရ ျဖစ္ေအာင္
ျပဳသည္မည္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤသို႔ေကာင္းျမတ္ေသာ သေဘာတူညီခ်က္တစ္ခု ရရွိပါသည္။ အားလံုးေသာလူသားတို႔သည္ အားလံုးေသာ ဘာသာတရားတို႔၏ အဆိုအမိန္႔တို႔ကို စိတ္ဝင္စားစြာ နားေထာင္သင့္၏။ မိမိ၏စကားကို သူတပါးတို႔ စူးစိုက္၍
နားေထာင္ေစလိုလွ်င္ သူတပါးေျပာေသာ စကားကိုလည္း မိမိတို႔က စိုက္စိုက္စူးစူး နားေထာင္ၾကပါ။
(အေသာကေက်ာက္စာအမွတ္-၁၂)
ဤေနရာ၌ ကြ်ႏု္ပ္တို႔သည္ ဤကဲ့သို႔ေသာ မုဒိတာ အသိမ်ိဳးကို ဤဘာသာေရးကိစၥ၌သာ လက္ကိုင္ျပဳအသံုးခ် သင့္သည္မဟုတ္ေပ။ အျခားေသာ ႏိုင္ငံေရး လူမ်ိဳးေရး စီးပြားေရး ပညာေရးကိစၥတို႔၌လည္း ဤသည့္ျမတ္ဗုဒၶ၏ ခႏၱီ ေမတၲာ က႐ုဏာ အဟႎသာ သစၥာတရားတို႔ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ထားေသာ Common ground-ေပၚ၌ လက္တြဲ ညီညီ၊ မိမိကလည္း သူ႔ကို မ႐ံႈ႕ခ်၊ သူကလည္း ငါ့ကို မကဲ့ရဲ႕၊ ငါကလည္း သူ႕ကိုဂုဏ္ျပဳ၊ သူကလည္း ငါ့ကိုေလးစား၊ သူ႔စကားလည္း ငါနားေထာင္၊ ငါ့စကားလည္း သူေလးစား၊ ဤသေဘာထားမ်ိဳးႏွင့္ သြားၾကလွ်င္ ဆူးခင္းေသာခရီး ၾကမ္းဟာ မၾကာမီ အဆံုးသတ္၍ ပန္းခင္းေသာလမ္းေပၚ၌ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ၾကမည္ျဖစ္ပါသည္။
ဤကဲ့သို႔ေသာ ခြင့္လႊတ္ျခင္း၊ သည္းခံျခင္း၊ သေဘာ ထားႀကီးျခင္း၊ ရင့္က်က္ေသာ နားလည္ျခင္းဟူေသာ မြန္ျမတ္ သည့္စိတ္ဓာတ္
သည္ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈသမိုင္းတြင္ အလြန္ျမင့္ ျမတ္ၾကြယ္ဝသည့္ ဗုဒၶဘာသာအေတြးအေခၚမွ စတင္ေပၚ ေပါက္လာျခင္းျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ႏွစ္ေပါင္း-(၂၅၀ဝ)ခရီး ဗုဒၶဘာသာ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ဗုဒၶသာသနာျပဳမင္းႏွင့္ သာသနာျပဳ ပုဂၢိဳလ္တို႔က အျခားဘာသာဝင္တို႔ကို ဗုဒၶဘာသာဝင္အျဖစ္သို႔ အတင္းအၾကပ္ အႏိုင္အထက္ျပဳ၍ ေျပာင္းလဲျခင္းေၾကာင့္ ကမၻာေျမႀကီးေပၚ၌ ေသြးတစ္စက္တစ္ေပါက္ ထိစြန္းခဲ့ဖူးသည့္ျဖစ္ရပ္မ်ိဳး လံုးဝမရွိခဲ့ဘူးေခ်။
ဗုဒၶ၏ ျမတ္ဓမၼသည္ အာရွတိုက္ႀကီး တစ္ခုလံုးကိုသာမက ကမၻာတစ္ရပ္လံုးသို႔ တစိမ့္စိမ့္ျပန္႔ႏွံ႕ေနရာ၌-ထိုျမတ္ဗုဒၶ၏ အဆံုးအမေတြကို သူတို႔၏စိတ္ဆႏၵအေလွ်ာက္ ေငြေၾကးႏိုင္ငံေရးႏွင့္ လူမႈေရးအၾကပ္ကိုင္မႈတို႔မရွိပဲ လြတ္လပ္ ေသာစိတ္ဓာတ္ျဖင့္ ဓမၼကိုႀကိဳက္ အလိုကိုလိုက္နာက်င့္သံုးေနၾကေသာ လူဦးေရသည္ သန္းေပါင္း(၁၀ဝ၀)မွ်ရွိမည္ဟု ခန္႔မွန္းရသည္။
မွားယြင္းေသာအေတြး မေကာင္းေသာအေျပာ မေကာင္းေသာအလုပ္ တစ္ခုခုေၾကာင့္ ဆူပူေသာင္းၾကမ္း ျခင္း၊ ရမ္းကားျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ျခင္းျဖစ္လာလွ်င္ ထိုအမႈမ်ိဳးသည္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ျမတ္ဓမၼႏွင့္ လံုးလံုးဆန္႔က်င္သည္သာျဖစ္၏။
သီတဂူ အရွင္ေကာ၀ိဒသိရီ
by Young Buddhist's Association (Notes)
